Amerika Birleşik Devletleri’nin Mellon Üniversitesinde biyomedikel mühendisliği bölümü altında doktora yapan Türk bilim insanı Utku Mustafa Sönmez, kanser hücrelerinin henüz organlara sirayet etmeden kan dolaşımında tespit edebilen bir cihaz tasarladı.
İzmir’de doğmuş olan 25 yaşındaki Sönmez, Aydın Adnan Menderes Anadolu Lisesinde eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Üniversiteye başladığı yıllarda karikatür sanatçısı olma amacıyla dergilere çizimler yapmıştı. Biyoloji ve tıbbi araştırmalara da ilgi duymaya başladı. Öğrenciliği süresince eğitim gördüğü üniversitede biyomühendislik laboratuvarlarında gönüllük olaran çalışmaya başlayan Sönmez, Prof. Dr. Levent Trabzon’un danışmanlığı altında ve Samir Jaber’in desteği sayesinde kandan kötü huylu kanser hücrelerini ayırmakta kullanılabilecek olan bir mikro akışkan çip geliştirdi.
Yaklaşık 2 yıldır bu proje üzerinde çalışan Sönmez, en sonunda kanser hücrelerinin henüz herhangi bir organa sirayet etmeden tespit edebilen bir cihaz geliştirmeyi başardı.
Utku Mustafa Sönmez yaptığı açıklamada kanserin vücudun belli bir bölgesindeki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalarak başka organlara da sıçrayabildiği için erken teşhisini çok önemli olduğunu belirtti.
Utku Mustafa Sönmez’in bu çalışması İTÜ ARI Teknokent tarafından düzenlenen ve 200 kadar öğrencinin katıldığı yarışmada en iyi ikinci proje seçildi.
Utku Mustafa Sönmez ayrıca şöyle bir açıklamada yaptı: “Kandaki bu kanser hücreleri bir şekilde tespit edilebilirse, hastalık başka organlara yayılmadan tedaviye başlanabilir. İşte geliştirdiğimiz cihaz da bu düşünceden ortaya çıktı. Cihaz, İTÜ Nanoteknoloji Merkezi‘ndeki temiz odalarda üretilen özel geometrilere sahip mikro kanallardan oluşuyor. Bunlar saç telinden küçük kanallar. Bu kadar küçük kanalla hücreleri çok daha yüksek bir isabetle kontrol edebiliyoruz. Alınan 1-2 mililitre kan örneği cihazdaki mikro kanala belli bir debide pompalanıyor. Kan örneğinde milyarlarca kan hücresinin yanında eser miktarda metastatik kanser hücresi de bulunuyor. Kanser hücreleri kanda oran olarak çok çok düşük seviyelerde. Bu oran 1/1 milyar kadar düşük bile olabilir. Yani bu 1 milyar kan hücresini inceleyip içerisindeki 1 tane kanser hücresini tespit etmeyi amaçlıyoruz. Bunu da mikro kanalın içerisinde oluşturduğumuz akış kuvvetlerinden yararlanarak yapıyoruz.”
